Aikidee

Ik ben het type mens dat over de dingen nadenkt.

Ik heb dan ook nagedacht over Aikifit. Wat het is. Hoe je het beoefent. Waarom het belangrijk is.

Op deze pagina deel ik een aantal van die ideeën. Het is niet mijn bedoeling hier een uitputtend verhaal te schrijven. En iedereen die Aikfit doet zal andere dingen ervaren. Ik wil je hier wel meenemen in hoe ik over Aikfit denk.

Geen krijgskunst

Hoewel afgeleid van de Japanse krijgskunst Aikido beschouw ik Aikifit niet als krijgskunst of vechtsport. Ik beoefen Aikifit niet met de intentie om anderen te overwinnen. Het is meer als yoga. Of tai-chi. Je voelt je er beter door. Meer in harmonie. Meer in balans. Het is tegelijk ook anders dan yoga. Of tai-chi. Omdat je wel samenwerkt met een tegenstander.

De weg van de krijger is steeds ten onrechte beschouwd als een middel om anderen te doden en te vernietigen. Degenen die wedijver zoeken begaan een ernstige vergissing. Breken, kwetsen of vernielen is de ergste zonde die een mens kan bedrijven. De ware weg van de krijger is het voorkomen van geweld, het is de kunst van de vrede, de macht van de liefde.

– Morihei Ueshiba, grondlegger Aikido

Herstellen van balans, harmonie en vertrouwen

Dat is voor mij het doel van Aikifit. Het is niet zo dat je continu in balans moet zijn. Of in verbinding en harmonie met de wereld. Of vol zelfvertrouwen. Dat is niet realistisch. En waarschijnlijk onwenselijk omdat je dan vergeet wat het is. En het dus aan waarde verliest. Belangrijk is dat je de balans kunt herstellen wanneer je merkt dat je haar kwijt bent.

Twee worden één

In Aikifit onderscheiden we twee rollen: aanvaller en verdediger. De aanvaller valt aan. De verdediger ontvangt die aanvallende energie. En verbindt zich met die energie. En gebruikt die energie om zich te verdedigen. Wanneer de energieën van aanvaller en verdediger zich met elkaar verbinden dan overstijgt die verbinding het onderscheid tussen aanvaller en verdediger. De twee worden één. Met als resultaat meer balans, meer harmonie en meer vertrouwen.

Twee blijven twee

Hoewel aanvaller en verdediger zich met elkaar verbinden blijven beide bestaan. Het zijn 2 verschillende kanten van 1 medaille. Net als yin en yang vormen ze samen een dynamische eenheid. Het is een verbinding met behoud van individualiteit. De eenheid overstijgt en omvat de tweeheid. De twee tegenpolen verbinden zich met elkaar, maar blijven tegelijk elkaars tegengestelde. Aanvaller blijft aanvaller. Verdediger blijf verdediger. En vecht niet terug. Die polariteit is waardevol en nodig om Aikifit te kunnen beoefenen.

Liefdevol

In Aikifit is de verdediger begaan met het welzijn van zijn aanvaller. Daarom vecht hij niet terug. Integendeel, in Aikifit geeft de verdediger zijn aanvaller een weldadige stretch. In de hoop dat die ontspant. En tot inzicht komt. Anders gezegd: als verdediger ontvang ik de negatieve destructieve energie, en buig deze om in een positieve helende energie. Dit heeft mijn inziens overeenkomsten met de beoefening van Tonglen in het Tibetaans Boeddhisme.

De beste manier om je vijand te verslaan is door vrienden met hem te worden.

~ Sensei Wu

Om dat te kunnen moet ik als verdediger wel eerst mijzelf beschermen. Immers, als ik er niet meer ben, kan ik niet voor jou zorgen. Het is daarom van groot belang om mijzelf en mijn positieve intentie te beschermen, en eerst de aanval te neutraliseren.

Verbinden en samenwerken

In Aikifit verbinden we ons dus met de ander. We verbinden ons wanneer we fysiek contact maken. Maar ook mentaal maken we contact wanneer we het beste met de ander voor hebben. Verbinden is een belangrijke kwaliteit. Een mens op zichzelf bestaat niet. We bestaan alleen in verbinding. Alles wat we zijn komt voort uit verbinding. We worden geboren in verbinding. We eten en drinken in verbinding met de natuur. We leren in verbinding met anderen. Ik geloof dat verbinding de sleutel is tot balans, harmonie en vertrouwen.

Wanneer we verbinden kunnen we samenwerken. Ook dat vind ik een belangrijk aspect. Juist omdat we niet op onszelf staan moeten we samenwerken. We hebben elkaar nodig. Al is het maar om te leren. In Aikifit beoefenen we dus verbinding en samenwerking.

Aikifit sluit voor mij dan ook naadloos aan op Verbindende Communicatie (of Geweldloze Communicatie). We zijn ons er vaak niet van bewust. Maar we praten vaak met elkaar in oordelen en generalisaties. Die roepen agressie en afstand op. Verbindende Communicatie nodigt ons uit om gevoelens en behoeften te uiten. En daarmee de verbinding te herstellen. Aikfit past daar goed bij. Mocht je nog niet bekend zijn met Verbindende Communicatie dan raad ik je om je daar eens in te verdiepen.

Vechten, vluchten, verstijven

Dit zijn de 3 standaard reacties op stress. Deze kunnen je helpen overleven. Maar ze staan in de weg van verbinding en contact. Ieder van ons heeft een voorkeur reactie. Tijdens mijn Aikifit nodig ik mensen vaak uit zich daarvan bewust te worden. Te observeren hoe je reageert wanneer je onder druk wordt gezet. Vecht je terug? Vlucht je weg? Of verstijf je? Wanneer je dat ziet, dan kun je die reactie vervangen door een 4e reactie, die ik verbinden en ook wel ‘hechten’ noem.

Ontspannen

Ontspanning is cruciaal voor het vinden van balans en verbinding. Je moet kunnen meebewegen. Net als een boom in de wind. Er zijn veel manieren om te ontspannen. Bewust ademhalen helpt. Net als rekken en strekken. En vertragen.

Vertragen

Vertragen werkt goed om te ontspannen, om te verbinden, en ook om te leren. Leren is het opdoen van nieuwe ervaringen. Dat gaat veel beter als je het langzaam doet. Vergelijk het met het rijden op de snelweg of het rijden op een landweggetje naast die snelweg. Op de snelweg zie je weinig. Maar op het landweggetje zie je veel meer. Zo ook in Aikifit. Je kunt door een beweging heen razen. Dan leer je weinig. Maar als je langzaam en bewust de beweging uitvoert, gaat er een wereld voor je open. Less is more.

Afronden

Ook dit is een belangrijke kwaliteit. Het is niet wenselijk om af te raffelen. Het is belangrijk om de beweging helemaal af te ronden. Om de tijd te nemen om de beweging compleet te maken. Dit geldt volgens mij voor veel dingen in het leven. Vaak nemen we te snel afscheid. Gaan we te snel weer door naar het volgende. Naar iets nieuws. Zonder te waarderen wat iets je gebracht heeft.

Aanvaard alles als geschenk

Ook de vervelende en de negatieve dingen. Die, als je ze ontvangt als een geschenk, transformeren in iets goeds. Dat oefenen we in Aikifit. De aanval ontvangen en ombuigen in iets moois. Dat is best een uitdaging. We zijn het niet gewend om ons te verbinden met bijvoorbeeld pijn en verlies. We willen er juist zo snel mogelijk vanaf. De norm is: een mens hoeft niet te lijden! En toch: een lotus bloeit het mooist met zijn wortels in de modder.

In de loop der tijd heb ik gemerkt dat de meeste beklemming te maken heeft niet met het lijden zelf, maar met weerstand tegen de ervaring. Ik wil verdriet, verlies, falen, vernedering niet voelen –en dus wring ik me in bochten om het te vermijden. Tevergeefs. Telkens opnieuw moet ik leren dat echt contact met andere mensen en met mezelf vooral ontstaat als ik een verwond mens durf te zijn of durf te zien, niet als ik mezelf presenteer als ideaal en succesvol en slim en krachtig. Dan pas ontstaan humor, wijsheid, vriendschap. En telkens vergeet ik dat weer.

~ Arjan Broers

Structuur en improvisatie

Vaste structuren geven rust en vertrouwen. In Aikifit oefenen we vaste structuren. Er zijn een aantal vaste vormen en bewegingen die je kunt inzetten op weg naar balans, harmonie en vertrouwen. Een Aikifit sessie heeft ook een min of meer vaste structuur.

Tegelijkertijd moet je ook weer niet teveel willen vasthouden aan die vaste structuren. Je kunt niet 2 keer in dezelfde rivier stappen. Dat is: je kunt niet 2 keer op dezelfde manier dezelfde beweging uitvoeren. Er is altijd iets anders. En dat hoort ook. Je hoort afgestemd te zijn. Dus als de aanvallende energie iets anders is, dan is je reactie ook iets anders. Doe je dat niet, dan ben verlies je verbinding en balans.

In Aikifit oefenen we dus zowel structuur als improvisatie. Omdat beide nodig zijn op weg naar balans, harmonie en vertrouwen.

Beweging vanuit je centrum

In Aikifit bewegen we altijd vanuit en rondom ons centrum. Elke beweging begint in ons centrum. En we laten de energie en beweging van onze tegenstander om dat centrum heen bewegen. Het centrum is dus het middelpunt en het zwaartepunt van elke beweging. Dat centrum ligt ergens onder je navel. En alles draait dus om dat punt. Want alleen in je centrum kun je vrij bewegen. Wanneer je dat doet dan ben je gecentreerd. In balans. En in harmonie met je omgeving.

Het interessante daaraan is ook: dat punt zelf, dat is niets. Het heeft geen inhoud. Geen oppervlakte. Alles draait dus feitelijk om niets.

Gewoontevorming

Je kunt dit lezen, maar daar heb je in de praktijk niet zoveel aan. We zijn wat we met regelmaat doen. Wil je Aikifit in de praktijk toepassen, dan moet het een gewoonte worden. Een automatisme. Dat kost tijd. En vraagt om blijvende aandacht. Het is 7 keer neer en 8 keer op. Niet opgeven. En blijven oefenen.

Wij zijn wat wij herhaaldelijk doen. Excellentie is dus niet een losse handeling, maar een gewoonte.

~ Aristoteles

Mindfulness (in actie)

Ik begin en eindig Aikifit graag met mindfulness.

In 6 woorden is mindfulness voor mij dit: een geest vol van de wereld.

Wat bedoel ik daarmee? Ik ben er doorgaans van overtuigd dat ik hier binnen in mijn hoofd zit en dat ik van daaruit de wereld buiten mij waarneem. Ik zie mezelf als een ‘figuur’ in mijn hoofd. Een figuur dat soort van naar buiten kijkt door 2 ogen. Ik hier in mijn hoofd. Jij en de wereld daarbuiten. Dit idee is de basisgedachte van onze hele beschaving. Ik hier, jij daar. En dat is een zeer waardevol fundament, want zonder dat simpele onderscheid is er geen beschaving mogelijk.

Maar klopt het? Zit er een figuur in mijn hoofd? Als ik dat voor mijzelf onderzoek, dan moet ik toegeven dat ik die figuur nog nooit heb gezien. En als jij mijn hoofd zou openen en erin zou kijken zou je daar denk ik ook geen figuur zien. Er woont daar niemand.

Waarmee ik niet zeg dat ik niet besta. Want ik besta wel degelijk. Zelfs als ik zou twijfelen aan mijn bestaan, dan zou ik moeten toegeven dat ik degene ben die twijfelt, en dat ik dus besta. Ik constateer alleen dat ik niet besta als een figuur in mijn hoofd.

De formule ‘ik hier zie de wereld daar’ is een waardevol idee, maar ze is tegelijk niet juist. Een nauwkeuriger formule is volgens mij deze: ‘ik zie de wereld hier’. Ik zie de wereld hier in mij, in mijn geest, in mijn bewustzijn. En niet ergens daar op een afstand buiten mij.

De weg van de Boeddha bestuderen is jezelf bestuderen. Jezelf bestuderen is jezelf vergeten. Jezelf vergeten is verlicht worden door de tienduizend dingen.

~ zenmeester Dōgen

Voor alle duidelijkheid: de wereld bevindt zich natuurlijk wel buiten mijn hoofd. Maar het idee dat ik in mijn hoofd zit, dat idee lijkt niet correct. En daaruit moet ik dan toch concluderen dat de wereld zich ook niet daar ergens buiten mij bevindt, maar hier in mij. Niet in mijn hoofd, wel in mijn geest. En dat is dus voor mij de betekenis van mindfulness: een geest vol van de wereld.

Of dat echt zo is? Dat kan ik niet zeker weten. Maar de ervaring is voor mij waardevol. Ze is van zichzelf vol balans, harmonie en vertrouwen. Het maakt een wereld van verschil of ik mijn tegenstander tegenover mij ervaar, daarbuiten, of hier, in mijn geest. Niet jij daar tegenover mij hier. Maar jij hier in mij. Dit is waarom mindfulness liefdevol is. De 2 zijn 1. Maar natuurlijk wel met behoud van individualiteit. Daarom begin en eindig ik mijn Aikifit graag met mindfulness.