Ik ben het type mens dat veel denkt.
Ik heb dan ook nagedacht over Aikifit. Wat het is. Wat het oplevert. En waarom dat belangrijk zou kunnen zijn.
Op deze pagina deel ik een aantal van die ideeën. Het is niet mijn bedoeling hier een uitputtend verhaal te schrijven. Of iemand te overtuigen. Iedereen die Aikfit doet zal andere dingen ervaren. Ik wil je hier wel meenemen in hoe ik over Aikfit denk.
Fysieke en mentale workout
Ik beschouw Aikifit als een fysieke én mentale training.
Doel van Aikifit is niet het opbouwen van spiermassa. Doel is eerder het trainen van souplesse. Aikifit bevordert soepele en ontspannen spieren. Het verbetert je lichaamscoördinatie. En vergroot je lichamelijke balans.
Tegelijk is het ook een mentale training. Die resulteert in bijvoorbeeld psychologische balans, zelfvertrouwen, en weerbaarheid.
Ik zie Aikifit ook als een relationele training waarbij we werken aan harmonieuze, gelijkwaardige en liefdevolle relaties.
En last but not least is Aikifit voor mij ook een spirituele training. Waarin we een kalme open geest cultiveren. En waardoor we beter in staat zijn om vorm te geven aan wat voor ons van wezenlijk belang is.
Geen krijgskunst
Hoewel afgeleid van de Japanse krijgskunst Aikido beschouw ik Aikifit niet als krijgskunst of vechtsport. Ik beoefen Aikifit niet met de intentie om anderen te overwinnen. Het is meer als yoga. Of tai-chi. Je voelt je er fitter door. Krachtiger. Meer in balans. Met meer zelfvertrouwen. Het is tegelijk ook anders dan yoga. Of tai-chi. Omdat we in Aikifit wel met elkaar werken.
De weg van de krijger is steeds ten onrechte beschouwd als een middel om anderen te doden en te vernietigen. Degenen die wedijver zoeken begaan een ernstige vergissing. Breken, kwetsen of vernielen is de ergste zonde die een mens kan bedrijven. De ware weg van de krijger is het voorkomen van geweld, het is de kunst van de vrede, de macht van de liefde.
– Morihei Ueshiba, grondlegger Aikido
De kracht van verbinding
Een mens op zichzelf bestaat niet. We bestaan alleen in verbinding. Alles wat we zijn komt voort uit verbinding. We worden geboren in verbinding. We eten en drinken in verbinding met de natuur. We leren in verbinding met anderen. Ik geloof dat verbinding de sleutel is tot kracht, balans en vertrouwen. In verbinding staan we sterk.
Wanneer we echter in gevecht zijn met onszelf en/of onze omgeving, dan verstoren we die natuurlijke verbinding. Het gevolg is dat we ons wankel voelen en onzeker.
De essentie van mijn Aikifit is dan ook om te stoppen met vechten. En te werken aan verbinding.
Aikifit sluit voor mij dan ook naadloos aan op Verbindende Communicatie (of Geweldloze Communicatie). We zijn ons er vaak niet van bewust. Maar we praten vaak met elkaar in oordelen en generalisaties. Die roepen agressie en afstand op. Verbindende Communicatie nodigt ons uit om gevoelens en behoeften te uiten. En daarmee de verbinding te herstellen. Aikfit past daar goed bij. Mocht je nog niet bekend zijn met Verbindende Communicatie dan raad ik je om je daar eens in te verdiepen.
Vechten, vluchten, blokkeren
Dit zijn de 3 standaard reacties op stress. Deze kunnen je helpen overleven. Maar ze verbreken het contact en de verbinding. Ieder van ons heeft een voorkeur reactie. Tijdens mijn Aikifit nodig ik mensen altijd uit zich daarvan bewust te worden. Te observeren hoe je reageert wanneer je onder druk wordt gezet. Vecht je terug? Vlucht je weg? Of blokkeer je? Want pas wanneer je dat ziet, dan kun je die reactie vervangen door een 4e reactie: verbinden.
Verbinding tussen lichaam en geest
In Aikifit wordt duidelijk dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn. Onze geestestoestand weerspiegelt zich in de beweging van ons lichaam. Is onze geest ontspannen dan is onze beweging ook ontspannen. Zijn we druk in ons hoofd dan is onze beweging gehaast. Ervaren we stress en spanning dan is onze beweging krampachtig. Ons lichaam liegt niet. En laat duidelijk zien hoe het met ons gaat. Ook wanneer we dat zelf niet (willen) weten. Omgekeerd: door met ons lichaam te werken hebben we invloed op onze geest. Door ons lichaam ontspannen te bewegen zal onze geest ook ontspannen. Die feedback-loop is een krachtig instrument. Met onze geest sturen we ons lichaam. En met ons lichaam sturen we onze geest. De twee worden een.
Vaardigheden en competenties
In Aikifit trainen we diverse vaardigheden en competenties.
Hieronder benoem ik er een aantal. Ze zijn met elkaar verbonden en versterken elkaar. Ze wijzen de weg naar meer harmonie, balans en vertrouwen.
Leiderschap
In Aikifit neem je de regie in handen. Je laat je niet uit het veld slaan. Je verliest jezelf ook niet in zinloze agressie. Je leert om ontspannen bij jezelf te blijven. En om vanuit je eigen innerlijke centrum en kracht contact te maken en de situatie naar je hand te zetten. Je toont moed, je geeft richting en je bent in control.
Grenzen aangeven
In Aikifit kun je leren om duidelijk te je grenzen aan te geven. Wanneer iemand je ‘aanvalt’ dan laat je niet over je heen lopen. Je staat je mannetje. Je ontwikkelt een houding die respect afdwingt.
Samenwerken
Wanneer we ons met een ander verbinden dan kunnen we samenwerken. Ook dat vind ik een belangrijk aspect. Juist omdat we niet op onszelf staan moeten we samenwerken. We hebben elkaar nodig. Al is het maar om te leren. In Aikifit beoefenen we dus samenwerking. We helpen elkaar beter te worden.
Zorgen voor elkaar
In Aikifit is de verdediger begaan met het welzijn van zijn aanvaller. Hij vecht niet terug. Integendeel, in Aikifit geeft de verdediger zijn aanvaller een weldadige stretch. In de hoop dat die ontspant. En tot inzicht komt. Anders gezegd: als verdediger ontvang ik de negatieve destructieve energie, en buig deze om in een positieve helende energie. Dit heeft mijn inziens overeenkomsten met de beoefening van Tonglen in het Tibetaans Boeddhisme.
De beste manier om je vijand te verslaan is door vrienden met hem te worden.
~ Sensei Wu
Ontspannen
Om te kunnen verbinden is het cruciaal dat je ontspannen bent. Je moet kunnen meebewegen. Net als een boom in de wind. Wanneer je vecht, vlucht of blokkeert dan ben je niet ontspannen. Er zijn veel manieren om te ontspannen. Bewust ademhalen helpt. Net als rekken en strekken. En vertragen.
Vertragen
In Aikifit doen we de dingen stap voor stap. Dit vertragen werkt goed om te ontspannen, om te verbinden, en ook om te leren. Leren is het opdoen van nieuwe ervaringen. Dat gaat veel beter als je het langzaam doet. Vergelijk het met het rijden op de snelweg of het rijden op een landweggetje naast die snelweg. Op de snelweg zie je weinig. Maar op het landweggetje zie je veel meer. Zo ook in Aikifit. Je kunt door een beweging heen razen. Dan leer je weinig. Maar als je langzaam en bewust (mindful) de beweging uitvoert, 1 ding tegelijk, dan gaat er een wereld voor je open. Less is more.
Beginnen
Aikifit leert mij om elk moment opnieuw te beginnen. Gewoon beginnen. Gewoon doen. Steeds op nieuw. Vaak maken we dingen te groot. We denken dat we met de lunch een hele olifant moeten eten. Dan maken we ons zorgen dat het niet lukt. We creëren faalangst. En dan beginnen we er niet meer aan. Maar je moet gewoon beginnen. En dan opnieuw beginnen. En dan opnieuw beginnen. Zo ontwikkel je daadkracht en veerkracht: stap voor stap. 1 ding tegelijk. Steeds opnieuw beginnen. Ad infinitum. Want als je steeds opnieuw begint, dan kun je niet falen. En door steeds opnieuw te beginnen kom je ook steeds een stapje verder. Oefening baart kunst. Zo werkt het universum. Het is 7 keer neer en 8 keer op. Blijf in beweging, blijf oefenen, blijf leren, en er komt vanzelf iets moois uit. Als je stap voor stap, 1 ding tegelijk, steeds opnieuw begint, dan vind je vanzelf een weg.
Wij zijn wat wij herhaaldelijk doen. Excellentie is dus niet een losse handeling, maar een gewoonte.
~ Aristoteles
Afronden
Ook dit is een belangrijke kwaliteit. Het is niet wenselijk om af te raffelen. Het is belangrijk om de beweging helemaal af te ronden. Om elke stap af te ronden. Om de tijd te nemen om de beweging compleet te maken. En niet direct door te snellen naar het volgende. Dit geldt volgens mij voor veel dingen in het leven. Vaak nemen we te snel afscheid. Gaan we te snel weer door. Naar iets nieuws. Zonder te waarderen wat dit moment ons brengt. Dus zonder ons te verbinden met dit moment.
Improviseren
Vaste structuren geven rust en vertrouwen. In Aikifit oefenen we vaste structuren. Er zijn een aantal vaste vormen en bewegingen die je kunt inzetten op weg naar balans, harmonie en vertrouwen. Een Aikifit sessie heeft ook een min of meer vaste structuur.
Tegelijkertijd moet je ook weer niet teveel willen vasthouden aan die vaste structuren. Je kunt niet 2 keer in dezelfde rivier stappen. Dat is: je kunt niet 2 keer op dezelfde manier dezelfde beweging uitvoeren. Er is altijd iets anders. En dat hoort ook. Je hoort afgestemd te zijn. Dus als de aanvallende energie iets anders is, dan is je reactie ook iets anders. Doe je dat niet, dan ben je de verbinding kwijt.
Accepteren
Je kunt je vijand niet vragen om even anders aan te vallen omdat dat jou beter uit komt. Nee, je moet het doen met wat er op je afkomt. Je moet de aanval accepteren zoals die komt. Ook dat kun je leren in Aikifit: werken met wat er is.
Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.
~ Reinhold Niebuhr
Dankbaarheid
In het verlengde van acceptatie oefenen we dankbaarheid. We oefenen om de aanval te ontvangen als een geschenk. Waarom? Zonder aanval kunnen we niet oefenen. Daarom zijn we dankbaar dat iemand de moeite neemt ons aan te vallen. Opdat we onszelf kunnen trainen een beter mens te worden. Door dankbaar te zijn voor de aanval werken we ook aan een positieve verbinding met die aanval.
Centreren
In Aikifit bewegen we altijd vanuit en rondom ons centrum. Elke beweging begint in ons centrum. In het kalme oog van de storm. En we laten de energie en beweging van onze tegenstander om dat centrum heen bewegen. Het centrum is dus het beginpunt, middelpunt en het zwaartepunt van elke beweging. Dat centrum ligt ergens onder je navel. En alles draait dus om dat punt. Want alleen in je centrum kun je vrij bewegen. Wanneer je dat doet dan ben je gecentreerd. In balans. En in harmonie met je omgeving. Dan heb je weinig kracht nodig. In dat centrum zetelt onze innerlijke kracht.
Het interessante daaraan is ook: dat punt zelf, dat is niets. Het heeft geen inhoud. Geen oppervlakte. Alles draait dus feitelijk om niets.
Niets doen
Uiteindelijk kun je zelfs ervaren dat je geen Aikifit doet, maar dat Aikifit gewoon gebeurt.
We worden vanzelf geboren, we worden vanzelf ouder, en we gaan vanzelf dood.
In Aikifit hetzelfde. Wij denken dat we van alles moeten doen. Dat is niet zo. In Aikifit kun je leren niets te doen. Alles heeft een eigen tempo. Je beweegt met de energie mee. Op die manier bereik je meer door minder te doen.
Mindfulness in actie
Ik begin en eindig Aikifit graag met mindfulness.
In 6 woorden is mindfulness voor mij dit: een geest vol van de wereld.
Wat bedoel ik daarmee? Ik ben er doorgaans van overtuigd dat ik hier binnen in mijn hoofd zit en dat ik van daaruit de wereld buiten mij waarneem. Ik zie mezelf als een ‘figuur’ in mijn hoofd. Een figuur dat soort van naar buiten kijkt door 2 ogen. Ik hier in mijn hoofd. Jij en de wereld daarbuiten. Dit idee is de basisgedachte van onze hele beschaving. Ik hier, jij daar. En dat is een zeer waardevol fundament, want zonder dat simpele onderscheid is er geen beschaving mogelijk.
Maar klopt het? Zit er een figuur in mijn hoofd? Als ik dat voor mijzelf onderzoek, dan moet ik toegeven dat ik die figuur nog nooit heb gezien. En als jij mijn hoofd zou openen en erin zou kijken zou je daar denk ik ook geen figuur zien. Er woont daar niemand.
Waarmee ik niet zeg dat ik niet besta. Want ik besta wel degelijk. Zelfs als ik zou twijfelen aan mijn bestaan, dan zou ik moeten toegeven dat ik degene ben die twijfelt, en dat ik dus besta. Ik constateer alleen dat ik niet besta als een figuur in mijn hoofd.
De formule ‘ik hier zie de wereld daar’ is een waardevol idee, maar ze rijmt niet met mijn directe ervaring. Een nauwkeuriger formule is volgens mij deze: ‘ik zie de wereld hier’. Ik zie de wereld hier in mij, in mijn geest, in mijn bewustzijn. En niet ergens daar op een afstand buiten mij.
De weg van de Boeddha bestuderen is jezelf bestuderen. Jezelf bestuderen is jezelf vergeten. Jezelf vergeten is verlicht worden door de tienduizend dingen.
~ zenmeester Dōgen
Voor alle duidelijkheid: de wereld bevindt zich natuurlijk wel buiten mijn hoofd. Maar het idee dat ik in mijn hoofd zit, dat idee lijkt niet juist. En daaruit moet ik dan toch concluderen dat de wereld zich ook niet daar ergens buiten mij bevindt, maar hier in mij. Niet in mijn hoofd, wel in mijn geest. En dat is dus voor mij de betekenis van mindfulness: een geest vol van de wereld.
Of dat echt zo is? Dat kan ik niet zeker weten. Maar de ervaring is voor mij waardevol. Ze is van zichzelf vol balans, harmonie en vertrouwen. Het maakt een wereld van verschil of ik mijn tegenstander tegenover mij ervaar, daarbuiten, of hier, in mijn geest. Niet jij daar tegenover mij hier. Maar jij hier in mij.
Daarom begin en eindig ik mijn Aikifit dus graag met mindfulness. Want wanneer we vanuit die ervaring oefenen, dan zorgen wij niet alleen voor elkaar, maar dan zorgt het universum voor het universum.