Aikidee

Ik ben het type mens dat graag nadenkt.

Ik heb dan ook nagedacht over Aikifit. Wat het is. Wat het oplevert. En waarom dat belangrijk zou kunnen zijn.

Op deze pagina deel ik een aantal van die ideeën. Het is niet mijn bedoeling hier een uitputtend verhaal te schrijven. Of iemand te overtuigen. Iedereen die Aikfit doet zal andere dingen ervaren. Ik wil je hier wel meenemen in hoe ik Aikfit beleef.

Fysieke en mentale workout

Ik beschouw Aikifit als een fysieke én mentale training.

Lichaam en geest zijn met elkaar verweven. In Aikifit trainen we op hetzelfde moment zowel je fysieke als ook je mentale en emotionele souplesse en weerbaarheid. Het resultaat is dat lichaam en geest beter samenwerken. En elkaar versterken.

Doel van Aikifit is niet het opbouwen van kracht en spiermassa. Doel is eerder het trainen van fysieke souplesse. Aikifit bevordert soepele en ontspannen spieren. Het laat de verschillende delen van je lichaam beter samenwerken. Het vergroot je lichamelijke coördinatie, balans en veerkracht.

Tegelijk is Aikifit ook een mentale en emotionele training. Je leert om destructieve gedachten en emoties om te buigen naar positieve en herstellende emoties. Met als resultaat psychologische souplesse, balans en zelfvertrouwen.

Ik zie Aikifit ook als een relationele training waardoor we beter in staat zijn om gezonde en liefdevolle relaties te onderhouden.

Last but not least is Aikifit voor mij ook een spirituele training. Waarin we hoofd en hart met elkaar verbinden. En waardoor we beter in staat zijn om vorm te geven aan wat voor ons van wezenlijk belang is.

Geen krijgskunst

Hoewel afgeleid van de Japanse krijgskunst Aikido beschouw ik Aikifit niet als krijgskunst of vechtsport. Ik beoefen Aikifit niet met de intentie om anderen te overwinnen. Het is meer als yoga. Of tai-chi. Je voelt je er fitter door. Krachtiger. Meer in balans. Met meer zelfvertrouwen. Het is tegelijk ook anders dan yoga. Of tai-chi. Omdat we in Aikifit wel met elkaar werken.

De weg van de krijger is steeds ten onrechte beschouwd als een middel om anderen te doden en te vernietigen. Degenen die wedijver zoeken begaan een ernstige vergissing. Breken, kwetsen of vernielen is de ergste zonde die een mens kan bedrijven. De ware weg van de krijger is het voorkomen van geweld, het is de kunst van de vrede, de macht van de liefde.

~ Morihei Ueshiba, grondlegger Aikido

De kracht van ons hart

Niets bestaat op zichzelf. Dingen bestaan alleen in samenhang met andere dingen. Alles is met elkaar verbonden. En het is de samenhang tussen de dingen die de sterkte en de weerbaarheid ervan bepaalt.

Een gebouw kan uit sterke materialen bestaan. Maar als de constructie niet deugt, dan is het gebouw zwak. Misschien kun je prachtige zinnen schrijven. Maar als de samenhang tussen de zinnen ontbreekt heb je een slecht verhaal. Evenzo kun je sterke spieren hebben. Maar als die spieren niet goed samenwerken, dan ben je makkelijk te verslaan.

Het is mijn overtuiging dat onze weerbaarheid wordt bepaald door de mate van samenhang in ons. Hoe beter de samenwerking tussen onze fysieke, mentale en emotionele talenten en vaardigheden, hoe weerbaarder we zijn. Ons geheel is dan meer dan de som van onze delen.

De essentie van mijn Aikifit is dan ook om onze interne samenhang te vergroten. We doen dat door bijvoorbeeld de volgende verbindingen te versterken:

• De verbinding tussen onze ledematen (lichaamscoördinatie)
• De verbinding tussen lichaam en geest.
• Onze verbinding met andere mensen.
• De verbinding tussen hart en hoofd.

Bij het vergroten van die interne samenhang (weerbaarheid) speelt ons hart een belangrijke rol.

Ons hart is intelligenter dan we vaak denken. Het hart bevat een eigen autonoom minibrein (de hersenen in het hart) en dus een eigen intelligentie. De informatiestroom van ons hart naar onze hersenen is vele malen groter dan andersom. Ons hart is ook het krachtigste orgaan in ons lichaam. Het pompt per dag 7000 liter bloed rond. 365 dagen per jaar. Zonder pauzes.

Uit onderzoek blijkt dat ons lichaam luistert naar ons hart. Het hart communiceert met ons lichaam door middel van neurotransmitters, hormonen, elektromagnetisme, en de hartslag zelf. Ons hart is als het ware de dirigent van ons lichaam. Alle lichamelijke processen volgen het ritme van ons hart waardoor er meer samenhang ontstaat. Ze werken beter met elkaar samen en versterken elkaar (in plaats van elkaar dwars te zitten).

Ons hart slaat niet continue met dezelfde snelheid. Onze hartslag versnelt en vertraagt continue. Bovengenoemde regiefunctie van ons hart is op zijn best wanneer versnellen en vertragen in balans zijn (wanneer er samenhang is tussen het sympathische en para-sympathische zenuwstelsel). Het hart werkt dan efficiënt en de communicatie met ons lichaam verloopt geruisloos.

Uit jarenlang onderzoek blijkt dat een dergelijke coherente (samenhangende) hartslag een enorm positieve impact heeft op ons welzijn en onze weerbaarheid:

• afname van het stresshormoon cortisol
• toename van het verjongingshormoon DHEA
• verlaging van bloeddruk, bloedsuikerspiegel en cholesterolspiegel
• verbeterde emotionele balans
• afname van faalangst
• toename van intuïtie en betere beslissingen
• toename van concentratie, productiviteit en effectiviteit
• verbetering van het immuunsysteem
• afname van slaapstoornissen

Een coherente hartslag is eenvoudig te leren. In de kern gaat het erom dat je bewust in- en uitademt vanuit je hartgebied. En dat je daarbij een positief gevoel oproept zoals dankbaarheid of mededogen. Wanneer je dat doet dan zal je hartslag onmiddellijk meer coherent worden. Andere lichaamsprocessen zullen meegaan in die coherente hartslag en beter gaan samenwerken.

Een hart vol liefde en mededogen is de belangrijkste bron voor innerlijke kracht, wilskracht, geluk en innerlijke rust.

~ Dalai Lama

Het is daarom verstandig om te investeren in positieve gevoelens. Want positieve gevoelens maken je weerbaar. Ze dragen bij aan een coherente hartslag. En een coherent hart is een betere dirigent dan een hart dat van slag is.

Positieve gevoelens zijn bijvoorbeeld:

• Dankbaarheid
• Vertrouwen
• Liefde
• Mededogen
• Acceptatie
• Vergeving

Merk op dat we deze gevoelens over het algemeen associëren met ons hart (en niet met ons hoofd).

Meer weten? Het Heartmath Institute doet al meer dan 30 jaar onderzoek naar de positieve effecten van positieve hart-gevoelens en een coherente hartslag. ‘Luisteren naar je hart’ is dan ook geen zweverige onzin, maar harde wetenschap.

Het is om al deze redenen Aikifit liefst begin en eindig met een hart-meditatie.

Vechten, vluchten, blokkeren

Dit zijn de 3 standaard reacties op stress. Deze kunnen je helpen overleven. Maar deze 3 stressreacties veroorzaken een incoherente hartslag en maken vaak meer kapot dan je lief is. Je kunt je even heel sterk en weerbaar voelen, maar je wordt er niet beter van.

Ieder van ons heeft een voorkeur reactie. Tijdens mijn Aikifit nodig ik mensen altijd uit zich daarvan bewust te worden. Te observeren hoe je reageert wanneer je onder druk wordt gezet. Vecht je terug? Vlucht je weg? Of blokkeer je? Want pas wanneer je dat ziet, dan kun je reageren vanuit een meer positieve hart-emotie, waar je uiteindelijk veel verder mee komt.

Vaardigheden en competenties

In Aikifit trainen we diverse vaardigheden en competenties.

Hieronder benoem ik er een aantal. Ze zijn met elkaar verbonden en versterken elkaar. Ze wijzen de weg naar meer harmonie, balans en vertrouwen. En dragen bij aan weerbaarheid.

Leiderschap

In Aikifit neem je de regie in handen. Je laat je niet uit het veld slaan. Je verliest jezelf ook niet in zinloze agressie. Je leert om ontspannen bij jezelf te blijven. En om vanuit je eigen innerlijke centrum en kracht contact te maken en de situatie naar je hand te zetten. Je toont moed, je geeft richting en je bent in control.

Positief  blijven

In Aikifit neem je de regie over je emoties en je gevoelens. Negatieve emoties putten je uit en maken je kwetsbaar. Positieve emoties geven je energie en maken je weerbaar. Je hebt daar zelf invloed op. In Aikifit trainen we onszelf om juist ook bij tegenslag onze emoties te managen en te blijven handelen vanuit een positieve houding.

Grenzen aangeven

In Aikifit kun je leren om duidelijk te je grenzen aan te geven. Wanneer iemand je ‘aanvalt’ dan laat je niet over je heen lopen. Je staat je mannetje. Je ontwikkelt een houding die respect afdwingt.

Samenwerken

In Aikifit werken we samen aan weerbaarheid. Ook dat vind ik een belangrijk aspect. Juist omdat we niet op onszelf staan moeten we samenwerken. We hebben elkaar nodig. Al is het maar om te leren. In Aikifit beoefenen we dus samenwerking. We helpen elkaar beter te worden.

Zorgen voor elkaar

In Aikifit is de verdediger begaan met het welzijn van zijn aanvaller. Hij vecht niet terug. Integendeel, in Aikifit benaderen we onze aanvaller met een positieve houding. In de hoop dat die ontspant. En tot inzicht komt. Anders gezegd: als verdediger ontvang ik de negatieve destructieve energie, en buig deze om in een positieve helende energie. Dit heeft mijn inziens overeenkomsten met de beoefening van Tonglen in het Tibetaans Boeddhisme.

De beste manier om je vijand te verslaan is door vrienden met hem te worden.

~ Sensei Wu

Het is hier wel belangrijk om duidelijk onderscheid te maken tussen zorgen voor en zorgen maken.

Van zorgen voor wordt je blij. Voor iets of iemand zorgen geeft je een goed gevoel. Dat goede gevoel is gezond voor je. Je krijgt er energie van. Je voelt je er beter door.

Van zorgen maken wordt je ongelukkig. Je wordt er moe van. Je voelt je ellendig. En gespannen. Zorgen maken is dan ook slecht voor je gezondheid.

Verbindend communiceren

Aikifit sluit voor mij ook naadloos aan op Verbindende Communicatie (of Geweldloze Communicatie). We zijn ons er vaak niet van bewust. Maar we praten vaak met elkaar in oordelen en generalisaties. Die roepen agressie en afstand op. Verbindende Communicatie nodigt ons uit om gevoelens en behoeften te uiten. En daarmee de verbinding te herstellen. Aikfit past daar goed bij. Mocht je nog niet bekend zijn met Verbindende Communicatie dan raad ik je om je daar eens in te verdiepen.

Ontspannen

Om te kunnen verbinden is het cruciaal dat je ontspannen bent. Je moet kunnen meebewegen. Net als een boom in de wind. Wanneer je vecht, vlucht of blokkeert dan ben je niet ontspannen. Er zijn veel manieren om te ontspannen. Bewust ademhalen helpt. Net als rekken en strekken. En vertragen.

Vertragen

In Aikifit doen we de dingen stap voor stap. Dit vertragen werkt goed om te ontspannen, om te verbinden, en ook om te leren. Leren is het opdoen van nieuwe ervaringen. Dat gaat veel beter als je het langzaam doet. Vergelijk het met het rijden op de snelweg of het rijden op een landweggetje naast die snelweg. Op de snelweg zie je weinig. Maar op het landweggetje zie je veel meer. Zo ook in Aikifit. Je kunt door een beweging heen razen. Dan leer je weinig. Maar als je langzaam en bewust (mindful) de beweging uitvoert, 1 ding tegelijk, dan gaat er een wereld voor je open. Less is more.

Beginnen

Aikifit leert mij om elk moment opnieuw te beginnen. Gewoon beginnen. Gewoon doen. Steeds op nieuw. Vaak maken we dingen te groot. We denken dat we met de lunch een hele olifant moeten eten. Dan maken we ons zorgen dat het niet lukt. We creëren faalangst. En dan beginnen we er niet meer aan. Maar je moet gewoon beginnen. En dan opnieuw beginnen. En dan opnieuw beginnen. Zo ontwikkel je daadkracht en veerkracht: stap voor stap. 1 ding tegelijk. Steeds opnieuw beginnen. Ad infinitum. Want als je steeds opnieuw begint, dan kun je niet falen. En door steeds opnieuw te beginnen kom je ook steeds een stapje verder. Oefening baart kunst. Zo werkt het universum. Het is 7 keer neer en 8 keer op. Blijf in beweging, blijf oefenen, blijf leren, en er komt vanzelf iets moois uit. Als je stap voor stap, 1 ding tegelijk, steeds opnieuw begint, dan vind je vanzelf een weg.

Wij zijn wat wij herhaaldelijk doen. Excellentie is dus niet een losse handeling, maar een gewoonte.

~ Aristoteles

Afronden

Ook dit is een belangrijke kwaliteit. Het is niet wenselijk om af te raffelen. Het is belangrijk om de beweging helemaal af te ronden. Om elke stap af te ronden. Om de tijd te nemen om de beweging compleet te maken. En niet direct door te snellen naar het volgende. Dit geldt volgens mij voor veel dingen in het leven. Vaak nemen we te snel afscheid. Gaan we te snel weer door. Naar iets nieuws. Zonder te waarderen wat dit moment ons brengt. Dus zonder ons te verbinden met dit moment.

Improviseren

Vaste structuren geven rust en vertrouwen. In Aikifit oefenen we vaste structuren. Er zijn een aantal vaste vormen en bewegingen die je kunt inzetten op weg naar balans, harmonie en vertrouwen. Een Aikifit sessie heeft ook een min of meer vaste structuur.

Tegelijkertijd moet je ook weer niet teveel willen vasthouden aan die vaste structuren. Je kunt niet 2 keer in dezelfde rivier stappen. Dat is: je kunt niet 2 keer op dezelfde manier dezelfde beweging uitvoeren. Er is altijd iets anders. En dat hoort ook. Je hoort afgestemd te zijn. Dus als de aanvallende energie iets anders is, dan is je reactie ook iets anders. Doe je dat niet, dan ben je de verbinding kwijt. En ben je vooral met jezelf bezig. Daar wordt niemand beter van.

Accepteren

Je kunt je vijand niet vragen om even anders aan te vallen omdat dat jou beter uit komt. Nee, je moet het doen met wat er op je afkomt. Je moet de aanval accepteren zoals die komt. Ook dat kun je leren in Aikifit: werken met wat er is.

Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.

~ Reinhold Niebuhr

Dankbaarheid

In het verlengde van acceptatie oefenen we dankbaarheid. We oefenen om de aanval te ontvangen als een geschenk. Waarom? Zonder aanval kunnen we niet oefenen. Daarom zijn we dankbaar dat iemand de moeite neemt ons aan te vallen. Opdat we onszelf kunnen trainen een beter mens te worden. Dankbaarheid is een krachtige emotie die heel gezond voor ons is.

Centreren

In Aikifit bewegen we altijd vanuit en rondom ons centrum. Elke beweging begint in ons centrum. In het kalme oog van de storm. En we laten de energie en beweging van onze tegenstander om dat centrum heen bewegen. Het centrum is dus het beginpunt, middelpunt en het zwaartepunt van elke beweging. In de krijgskunsten ligt dat centrum vaak ergens onder je navel. In mijn Aikifit beschouw ik ons hart als het centrum. In mijn optiek ben je gecentreerd wanneer je beweegt vanuit je hart. Dan ben je in balans. En in harmonie met je omgeving. Dan heb je weinig kracht nodig. In dat centrum zetelt onze innerlijke kracht.

Niets doen
Uiteindelijk kun je zelfs ervaren dat je geen Aikifit doet, maar dat Aikifit gewoon gebeurt.

We worden vanzelf geboren, we worden vanzelf ouder, en we gaan vanzelf dood.

In Aikifit hetzelfde. Wij denken dat we van alles moeten doen. Dat is niet zo. In Aikifit kun je leren niets te doen. Alles heeft een eigen tempo. Je beweegt met de energie mee. Op die manier bereik je meer door minder te doen.

Aikifit als spirituele beoefening

Ik beschouw Aikifit als spirituele oefening.

In mijn beleving is het doel van elke spirituele beoefening het herstellen van de verbinding met iets dat groter is dan onszelf. Dat kan (een) God(in) zijn. Maar evengoed de verbinding met onze Aarde. Of de verbinding met een Goed Doel.

Zo’n verbinding geeft ons kracht. We halen er energie uit. Ze helpt ons door moeilijke tijden. En we putten er vertrouwen uit. Kortom, ze maakt ons weerbaar.

Hierboven heb ik reeds beschreven hoe onze fysieke hartslag en onze hart-gevoelens onze weerbaarheid kunnen vergroten. Ik voeg daar nu het spirituele Hart aan toe.

Vanuit spiritueel oogpunt overstijgt ons hart onze individualiteit. Wanneer we vanuit ons Hart leven dan voelen we ons verbonden met alles. Ons Hart is de spin in het web van het Leven. Onze persoonlijke identiteit ontpopt zich tot een universele identiteit. En die grotere meer verbonden identiteit geeft ons kracht, balans en vertrouwen.

The power of the heart is to be connected with who you are at the deepest level. The power of the heart is the power of life itself, the power of the very intelligence that pervades and underlies the entire universe. It is a power that lies at the very heart of the universe. So to live in connectedness with that, then you are in touch with the power of the heart.

~ Eckhart Tolle